ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΔΕΝ ΦΕΡΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ

Τα Χρήματα δεν φέρνουν την Ευτυχία

Καθώς περνούσαν οι μήνες , πήραν πόδι ένα σωρό πουλόβερ, παπούτσια, βιβλία, κατσαρόλες και τηγάνια, ακόμη και η τηλεόραση έπειτα από μια δοκιμαστική περίoδο εξοβελισμού της σε μια ντουλάπα.

Στο τέλος η 31χρονη Ταμι Στρόμπελ και ο συνομήλικος σύζυγός της, Λόγκαν Σμιθ ξεφορτώθηκαν και τα αυτοκίνητα τους. Η μητέρα της ,της είπε πως είναι τρελή.

Σήμερα, τρία χρόνια αφότου το ζευγάρι άρχισε να μειώνει την καταναλωτική του τάση, , ζει στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, σε μια γκαρσονιέρα με μια φυσιολογικού μεγέθους κουζίνα. Τους μένουν χρήματα ώστε να κάνουν ταξίδια, αλλά και να συνεισφέρουν στην εκπαίδευση των ανιψιών τους και , επειδή κατάφεραν να αποπληρώσουν το δάνειο τους, η Στρόμπελ εργάζεται λιγότερες ώρες, γεγονός που της δίνει τη δυνατότητα να περνά χρόνο στην ύπαιθρο και να εργάζεται εθελοντικά περίπου τέσσερες ώρες την η εβδομάδα σε ένα μη κερδοσκοπικό πρόγραμμα που ονομάζεται Living Yoga.

Ενώ η Στρόμπελ και ο σύζυγος της άλλαξαν εκ βάθρων τις καταναλωτικές τους συνήθειες πριν από την οικονομική κρίση, ολόκληρε ορδές άλλων καταναλωτών αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν σε αυτήν, έτσι ώστε τελικά να γίνουν περισσότερο ευτυχισμένοι.

Νέες μελέτες με θέμα τη σχέση κατανάλωσης – ευτυχίας καταδεικνύουν, πχ, ότι οι άνθρωποι είναι περισσότερο ευτυχισμένοι όταν ξοδεύουν χρήματα σε δραστηριότητες και όχι σε υλικά αγαθά, όταν απολαμβάνουν αυτό που σκοπεύουν να αποκτήσουν πολύ προτού το αγοράσουν και όταν παύουν να προσπαθούν να ανταγωνιστούν τους φίλους τους και τους γνωστούς τους με γνώμονα την ευμάρεια.

Διακοπές ΝΑΙ, καναπέδες ΟΧΙ

«Για την ακρίβεια πρόκειται για ένα θέμα που μέχρι πρότινος είχε ερευνηθεί ελάχιστα. Ενώ υπάρχει τεράστιος όγκος υλικού που αφορά τη σχέση εισοδήματος- ευτυχίας, είναι εντυπωσιακό το όσα λίγα έχουν γραφτεί για τον τρόπο με τον οποίον πρέπει να ξοδεύουμε τα χρήματα μας», λέει η Ελίζαμπεθ Νταν, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Βρετανική Κολομβίας , οποία πρωτοστατεί στην έρευνα με θέμα τη σχέση κατανάλωσης – ευτυχίας.

Οι πιο πρόσφατες έρευνες αφορούν ,ελλείψει καλύτερου όρου, στο σύνολο τους τη συναισθηματική αποδοτικότητα: πώς να αποκτήσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία μέσω των χρημάτων μας.

Ένα πολύ σημαντικό εύρημα είναι η ικανοποίηση που παίρνει κάποιος όταν ξοδεύει χρήματα σε μια δραστηριότητα έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από εκείνη που του δίνει η αγορά αντικειμένων.

H Τζένιφερ Μπλακ, Πρόεδρος της εταιρίας ερευνών λιανικής Jennifer Black & Associates λέει: «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι αρχίζουν πλέον να συνειδητοποιούν πως δεν χρειάζονται όλα όσα είχαν. Αυτό που τους ενδιαφέρει περισσότερο είναι η απόκτηση εμπειριών».

Ενώ είναι μάλλον απίθανο η πλειοψηφία των καταναλωτών να μειώσουν τις δαπάνες του τόσο όσο η Στρόμπελ, θα μπορούσαμε να πούμε πως πολλοί έχουν εκπλαγεί ευχάριστα από τις απολαύσεις που τους δίνει μια πιο λιτή ζωή. Η εταιρία παροχής συμβουλών σε διευθυντικά στελέχη Boston Consuling Group ανάφερε σε έκθεση της τον Ιούνιο ότι το άγχος της οικονομικής ύφεσης έχει υποκινήσει ένα κίνημα «επιστροφής στα βασικά».

«Αυτή η οικονομική ύφεση έχει οδηγήσει σε μια συναισθηματική αναγέννηση, η οποία συνδέεται με την απόκτηση πραγμάτων» επισημαίνει η Γουέντι Λίπμαν, Γνική Διευθύντρια της WSL Strategic Retail, εταιρίας παροχής συμβουλών μάρκετινγκ που συνεργάζεται με παραγωγούς/ κατασκευαστές και λιανοπωλητής.

Σύμφωνα με έρευνες, σε αντίθεση με την  κατανάλωση υλικών αγαθών, η επένδυση χρημάτων στην ψυχαγωγία και στην παροχή υπηρεσιών συνήθως ενδυναμώνει τους κοινωνικούς δεσμούς και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της ευτυχίας.

ΟΙ ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η ευτυχία που βιώναμε όταν δαπανούμε χρήματα σε δραστηριότητες, διαρκεί περισσότερο και για ένα ακόμη λόγο: διότι έχουμε τη δυνατότητα να τις αναπολούμε.

Αυτό ισχύει ακόμη και για τις  λιγότερο ευχάριστες εμπειρίες μας.

Εκείνο το ταξίδι στη Ρώμη, κατά τη διάρκεια του οποίου περιμένατε σε ατέλειωτες ουρές, χάλασε η φωτογραφική σας μηχανή και τσακωθήκατε με το έτερον ήμισυ, θα αποτελεί ευχάριστη ανάμνηση κάθε φορά που θα το θυμάστε, σύμφωνα με τη Σόνια Λιουμπομίρσκι , καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ρίβερσαϊντ.. Λέει χαρακτηριστικά: «Τα ταξίδια μας δεν είναι τέλεια, αλλά στη μνήμη μας είναι τέλεια».

Επιπλέον με τις εμπειρίες δεν μπορούμε να εξοικειωθούμε κατευθείαν. Χρειάζεται περισσότερος  χρόνος για να προσαρμοστούμε σε αυτές και να τις συνηθίσουμε από ότι χρειάζεται για να φορέσουμε ένα καινούργιο δερμάτινοι μπουφάν ή να ανάψουμε την ολοκαίνουργια τηλεόραση μας.

«Όταν αγοράζουμε ένα καινούργιο σπίτι, εξοικειωνόμαστε με αυτό». Εξηγεί η Λιουμπομίρσκι, η οποία μελετά αυτό που ψυχολογικά αποκαλούν « ηδονική προσαρμογή» φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι προσαρμόζονται γρηγορώ στις αλλαγές, είτε αυτές είναι πολύ  ευχάριστες είτε πολύ δυσάρεστες προκριμένου να διατηρήσουν ένα σταθερό επίπεδο ευτυχίας.

ΟΙ μελετητές έχουν ανακαλύψει ότι μια μέθοδος καταπολέμησης της ηδονικής προσαρμογής είναι να διαθέτουμε τα χρήματα μας για την απόκτηση πολλών μικρών απολαύσεων και όχι μια μεγάλης.

Η χαρά της προσμονής

Η Λίμπμαν τονίζει ότι, προτού αποκτήσουν οι καταναλωτές τη δυνατότητα να έχουν στη διάθεση τους σχεδόν οτιδήποτε θέλουν ανά πάσα στιγμή χάρη στις πιστωτικές κάρτες και τα κινητά τηλέφωνα, τα ψώνια αποτελούσαν μια πιο ενδιαφέρουσα εμπειρία». Μάζευες χρήματα για να αγοράσεις αυτό που ήθελες και προσδοκούσες με ανυπομονησία αυτή τη στιγμή της αγοράς», λέει χαρακτηριστικά.

Μια φορά και έναν καιρό, από την εποχή των μεσαιωνικών αγορών, όπου οι πάγκοι λειτουργούσαν ως καταστήματα, τα ψώνια αποτελούσαν ένα μέσο κοινωνικοποίησης, όπως επισημαίνουν η Λιμπμαν και άλλοι. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, όμως, η λιανική πώληση κατέληξε να έχει μόνον ένα στόχο : την αχαλίνωτη απόκτηση αγαθών, που χαρακτηρίζεται από μεγάλα εκπτωτικά καταστήματα και από διαδικτυακές συναλλαγές που δεν απαιτούσαν καμία απολύτως κοινωνική αλληλεπίδραση.

Εντούτοις η οικονομική κρίση ίσως αναγκάσει τους λιανοπωλητές να επιστρέψουν στις ιστορικές ρίζες του εμπορίου. Η Λίμπμαν δηλώνει σχετικά: «Πιστεύω ότι υπάρχει μια πραγματική ευκαιρία να αντιμετωπιστεί και πάλι με ρομαντισμό η διαδικασία των αγορών. Οι λιανοπωλητές  θα πρέπει να προσπαθήσουν και πάλι αυτή τη συναισθηματική ατμόσφαιρα. Η όλη διαδικασία δεν πρέπει να έχει μόνο καταναλωτικό χαρακτήρα, αλλά να αποτελεί μια μοναδική εμπειρία».

ΟΙ επαγγελματίες του κλάδου τονίζουν  πως δεν είναι εύκολο να βρουν σήμερα κάποιον λιανοπωλητή που να το καταφέρνει αυτό με επιτυχία με εξαίρεση την Apple , που προσφέρει μια διαδραστική εμπειρία λιανικής πώλησης στην οποία περιλαμβάνονται μαθήματα.

Η Μαρί Ντρίσκολ επικεφαλής του τμήματος λιανικών πωλήσεων της Standard & Poor’s αναφέρει ότι οι αλυσίδες καταστημάτων πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες προτιμήσεις των καταναλωτών προσφέροντας καλύτερη εξυπηρέτηση,  διοργανώνοντας εκδηλώσεις και περιχέοντας πρόσβαση στους σχεδιαστές.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ο Ρόκο Μπέλικ , σκηνοθέτης από το Λος Άντζελες, ταξιδεύει ανά την υφήλιο γυρίζοντας ένα ντοκιμαντέρ με τον τίτλο ‘Happy”. Από τότε που άρχισε να ασχολείται με την ταινία, έφυγε από το σπίτι του στα προάστια  του Σαν Φραντζίσκο και εγκαταστάθηκε ε μια παραλία στο Μαλιμπού.

Ο Μπέλικ λέει χαρακτηριστικά : «Εγκαταστάθηκα σε ένα πάρκο με τροχόσπιτα. Αυτή είναι η πρώτη πραγματική κοινωνία στην οποία έζησα σε όλη μου τη ζωή».

Τώρα κάνει σερφινγκ τρεις με τέσσερεις φορές την εβδομάδα.

«Αυτό σίγουρα με έχει κάνει πιο ευτυχισμένο» λέει σχετικά. «Αυτά τα οποία έχουμε εκπαιδευθεί να πιστεύουμε ότι μας κάνουν ευτυχισμένους , όπως το να αγοράζουμε καινούργιο αυτοκίνητο και να ακολουθούμε την μόδα, στην πραγματικότητα δεν μας κάνουν ευτυχισμένους».

Φαύλος κύκλος ανταγωνισμού

Ο Μπέλικ επισημαίνει ότι το ντοκιμαντέρ του δείχνει ότι «όλοι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ισχυρούς δεσμούς με τους άλλους ανθρώπους».

Αντιθέτως η αγορά προϊόντων πολυτελείας τείνει να είναι ένας φαύλος κύκλος ανταγωνισμού. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Science, ο πλούτος επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα του ανθρώπου να απολαμβάνει τις θετικές εμπειρίες.

Βέβαια κάποιοι λάτρεις της μόδας έχουν άλλην άποψη. Για ένα συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού, τα ρούχα αποτελούν μια μορφή τέχνης, ένα μέσο αυτοέκφρασης. Η Χέλι Κόργουκ του δημοφιλούς ιστολογίου μόδας Madison Avenue Spy, εξηγείς: «Κάποιες μέρες θέλεις να κάνεις ένα ταξίδι, άλλες θέλεις μια τσάντα Tom Ford».

Η Στρομπελ τώρα γράφει για τις δικές της επιλογές στο Rowdykittens.com.

Λέει χαρακτηριστικά: «Η ζωή μου δεν θα μπορούσε να είναι έτσι αν ζούσα σε ένα τεράστιο τεσσάρι γεμάτο πράγματα, να έχω δύο αυτοκίνητα και δάνεια 30.000 δολαρίων. Χαρίστε κάποια από τα πράγματα σας και δείτε πως θα νιώσετε»

THE NEW YORK TIMES

 Λοιπόν; Πως σας φάνηκε; Δεν είναι εντυπωσιακό;

Εσεις; Έχετε βάλει κάποι, τουλάχιστο, ισσοροπία στη ζωή σας;

Θελετε βοήθεια;

Γράψτε μου mmavrovouniotis@gmail.com