Η αυτογνωσία είναι ο πρώτος στόχος του ανθρώπου. Το «γνώθι σαυτον», που ο Σωκράτης πήρε (και φυσικά ανάπτυξε) από το Δελφικό Μαντείο, είναι η βάση της αναζήτησης μας.
Μάλιστα πρώτος ο Σωκράτης χρησιμοποίησε τη δύναμη των ερωτήσεων , και καθιέρωσε τη μέθοδο της «μαιευτικής». Ο Σωκράτης. για την εύρεση της αλήθειας μεταχειριζόταν το ερωτάν και το αποκρίνεσθαι, δηλ. τη διαλεκτική μέθοδο, η οποία είναι εφαρμογή της λογικής. Η μέθοδος αυτή ονομάστηκε μαιευτική, γιατί δεν προσπαθούσε να διδάξει δογματικά, αλλά σε συνεργασία με τους άλλους να ανεύρει την αλήθεια• ούτε ήθελε να την προσφέρει έτοιμη στους άλλους, αλλά να διεγείρει την έμφυτη επιθυμία του καθενός προς την αλήθεια και την αρετή και να υποδείξει το δρόμο που οδηγεί σ' αυτήν. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του τα σχετικά με την τακτική του αυτή: Ο θεός μαιεύεσθαί με αναγκάζει, γεννάν δ' απεκώλυσεν, δηλ. ο θεός με υποχρεώνει να βοηθώ στη γέννηση (των ιδεών) και με εμπόδισε να τις γεννώ. Πολλές φορές ο φιλόσοφος χρησιμοποιούσε και τη λεγομένη σωκρατική ειρωνεία, για να στηλιτεύσει τους πάντα ειδέναι οιομένους και μέγα φρονούντας επί σοφία, δηλ. εκείνους που νόμιζαν ότι όλα τα γνωρίζουν και υπερηφανεύονταν για τη σοφία τους. Ο Σωκράτης δηλ. προσποιόταν ότι αγνοεί αυτά που εκείνοι ισχυρίζονταν ότι γνώριζαν, και τους ρωτούσε για να τα μάθει δήθεν και αυτός. Τις αποκρίσεις που έπαιρνε, στην αρχή, έκανε πως τις δέχεται για ορθές και προσποιόταν ότι τους θαύμαζε, αλλά προχωρώντας στη συζήτηση τους οδηγούσε σε άτοπα συμπεράσματα, εξαιτίας των οποίων αναγκάζονταν και οι ίδιοι να παραδεχτούν ότι τίποτε δε γνωρίζουν από εκείνα που νόμιζαν ότι γνωρίζουν.
Η μαιευτική ήτα η κεντρική μέθοδος της φιλοσοφικής του προσέγγισης, και ήταν η κεντρική μέθοδος διδασκαλίας του.
Έβλεπε νομίζω την αποστολή του να είναι να βοήθα τους ανθρώπους να «δίνουν ζωή, να γεννούν» νέα απόψεις , νέους τρόπους σκέψης, μια και το βασικό του πιστεύω ήταν πως η πραγματική γνώση πήγαζε, και θα πρέπει να έρχεται από τα μέσα μας.
Ο Σωκράτης πίστευε ότι ο καθένας μπορεί να έχει απαντήσεις , ότι ο καθένας μπορεί να διατυπώσει φιλοσοφικές αλήθειες, αν απλά χρησιμοποιούσε την έμφυτη αιτιολόγηση (την διαισθητική απάντηση ) και οι δυναμικές ερωτήσεις του ήταν το εργαλείο για να βρίσκει τις απαντήσεις.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΕΝΤΩΡ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ
Στην ελληνική μυθολογία ο Μέντορας (Μέντωρ) ήταν ένα πρόσωπο της Οδύσσειας στο οποίο ο Οδυσσέας εμπιστεύθηκε «τα του οίκου του» όταν έφευγε για τον Τρωικό Πόλεμο. Τη μορφή του Μέντορα έπαιρνε η θεά Αθηνά σε πολλές περιστάσεις, όπως για να συνοδεύσει τον Τηλέμαχο στην Πύλο και στη Σπάρτη σε αναζήτηση του πατέρα του, ή για να προστρέξει σε βοήθεια του Οδυσσέα κατά τη «μνηστηροφονία», δηλαδή την εξόντωση των μνηστήρων της Πηνελόπης.
Ο Γάλλος συγγραφέας Φρανσουά Φενελόν, στο έργο του Les Aventures de Telemaque («Οι περιπέτειες του Τηλέμαχου», 1699) παρουσιάζει τον Μέντορα-Αθηνά να συνοδεύει τον Τηλέμαχο στο ταξίδι του, να του δίνει κατευθύνσεις με τη φιλική γνώμη του και να τον επαναφέρει τελικώς κοντά στον πατέρα του, τον Οδυσσέα. Με αυτό τον τρόπο, η λέξη «μέντορας» στη γαλλική, από αυτή σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, και ως «μερικό» αντιδάνειο και στη νέα ελληνική, σημαίνει και γενικά τον σύμβουλο και φίλο που δρα ως πνευματικός οδηγός και καθοδηγητής. Στην αγγλική γλώσσα υπάρχουν και τα παράγωγα mentoring, mentorship, mentoree / mentee.
Σήμερα λοιπόν οι προπονητές ζωής, καριέρας (coach, mentor στην Αγγλική), χρησιμοποιούν κατά βάση και μεθοδολογία και ονοματολογία που προέρχονται από την Αρχαία Ελλάδα.
Εγώ λοιπόν ως Έλληνας Προπονητής (coach/mentor) νοιώθω ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ μου να λειτουργήσω ως γέφυρα, και να προσπαθήσω να συνδέσω το μοντέρνο σημερνό κόουτσινγκ , που ξαναχτίστηκε με αμερικανικό τρόπο σκέψης, με την πραγματική του πηγή , την ελληνική προσέγγιση.
Μιχαήλ Μαυροβουνιώτης
ΥΓ. Στην επόμενη συνέχεια θα μιλήσουμε για 15 θεμελιώδη ερωτήματα που πρέπει να θέτει ο καθένας στον εαυτό του.
